وکالت بلاعزل
صفر تا صد وکالت بلاعزل در این مقاله تشریح می گردد و نکات کاربردی آن به زبان ساده بیان می شود.
بررسی اعتبار وکالت بلاعزل
وکالت بلاعزل از لحاظ ماهیتی، عقدی جایز است و اعتبار آن نیز همانند وکالت ساده است جایز بودن آن به این معنی است که با فوت یا جنون طرفین منفسخ و از بین می رود و دیگر ارزش اجرایی ندارد و در نتیجه به خودی خود باطل می شود و اگر این وکالت چندین بار هم تفویض شده باشد باز هم با این اسباب و دلایل ازبین می رود. اما تفاوت آن با وکالت ساده موجب گردیده در بیشتر معاملات از این نوع وکالت استفاده شود.
تفاوت وکالت بلاعزل با وکالت ساده
تنها تفاوت وکالت بلا عزل با وکالت ساده در شرط ضمن عقد آن است با این توضح که طرفین در ان عقد توافق مینمایند که موکل حق عزل وکیل رانداشنه باشد.اما در عقد وکالت ساده موکل هرگاه بخواهد می تواند وکیل را عزل نماید بنا براین در عین حال وکالتی ساده نیست و غیرقابل فسخ است. برای مثال اگر وکیل مالی را از موکل به موجب عقد بیع خریده باشد و از موکل(فروشنده) وکالت بلاعزل فروش گرفته باشد؛ در این حال مثلا اگر موکل بمیرد هر چند وکالت بلاعزل باطل و از بین می رود؛ولی به منزله اسقاط حق وکیل (یعنی خریدار) نیست و مالکیت آن پابرجا است؛ چرا که قبلا طبق عقد بیع مالک مال بوده است. و در این حال وراث موکل باید آن مال را به صورت رسمی به وکیل انتقال دهند. بنابراین لازم است که بعد از گرفتن وکالت بلاعزل فروش در مورد املاک یا خودرو، در مهلت تعیین شده اقدام به انتقال قطعی و رسمی در دفاتر اسناد رسمی بدون حضور موکل(فروشنده) نمایند؛ چرا که مثلا با فوت موکل(فروشنده) دیگر آن وکالت ارزشی ندارد و باید وراث متوفی جهت انتقال و امضاء سند رسمی اقدام کنند که این فرآیند طولانی و مشکل است.
آیا وکالت بلا عزل به معنای فروش یا انتقال است؟
حال این سؤال پیش می آید که آیا وکالت بلاعزل به معنای فروش یا انتقال است ؟در پاسخ باید گفت که وکالت بلاعزل صرفا به منزله نمایندگی از طرف موکل به وکیل در انجام مورد وکالت است؛ و به منزله فروش یا انتقال مورد وکالت نیست و هیچ کس نمی تواند با وکالت بلاعزل ادعای مالکیت کند مگر اینکه در ضمن آن یا قراردادی جداگانه طبق عقودی مثل بیع یا صلح یا هبه به آن منتقل شده باشد. لذا افراد در خرید و فروش اموال خود باید حتما در قالب عقد بیع معامله انجام دهند ؛ چرا که اگر کسی به صورت وکالتی معامله نماید بدون اینکه عقد بیع تنظیم کرده باشند؛ و آنگاه مثلا موکل بمیرد در این صورت همان طور که گفته شد وکالت از بین می رود و ظاهرا دیگر وکیل با این وکالت نمی تواند اثبات مالکیت کند و اثبات مالکیت آن مشکل می شود مگر اینکه وکیل با دلایل و مستنداتی مالکیت خود را اثبات نماید.
علاوه بر این؛در مورد وکالت بلاعزل یک سوال به ذهن می آید و آن اینکه آیا موکل در وکالت بلاعزل می تواند خودش مورد وکالت را انجام دهد؛ یعنی اگر مورد وکالت فروش یک باب خانه باشد؛ موکل با اینکه حق عزل وکیل را از خود سلب کرده، می تواند خود اقدام به فروش نماید یا نه؟در جواب باید گفت که وکالت بلاعزل با انجام مورد وکالت دو مقوله مجزا و جداگانه است و انجام مورد وکالت در وکالت بلاعزل توسط خود موکل منع قانونی ندارد و موکل می تواند همان کاری را که به دیگری وکالت داده خودش انجام دهد و در این صورت عقد وکالت منفسخ می شود. اما باید توجه داشت اگر موکل ضمن عقد خارج لازم انجام مورد وکالت را از خود سلب و ساقط کرده باشد در این صورت موکل هم حق عزل وکیل را ساقط نموده و هم حق انجام مورد وکالت را نخواهد داشت.
همچنین اگر موکل مال منقول یا غیرمنقول خود را به وکیل در قالب عقد بیع فروخته باشد و آنگاه موکل به وکیل وکالت بلاعزل فروش داده باشد؛ در این صورت هم موکل حق انجام مورد وکالت را ندارد زیرا مالکیت از ید موکل خارج گردیده و انجام مورد وکالت توسط موکل به عنوان جرم و فروش مال غیر محسوب می شود.لذا لازم است نسبت به اموال خود(اعم از ملک یا خودرو) اقدام به انتقال سند رسمی نمایند یا اگر به خاطر موانع و مشکلاتی نمی توانند انتقال رسمی دهند حتما قبل از تنظیم وکالت بلاعزل فروش، مبایعه نامه (بیع عادی) تنظیم کنند و در فرصت مناسب توسط وکالت فروش بلاعزل بدون حضور موکل انتقال رسمی دهند.
سران دفاتر اسناد رسمی می‌توانند در تنظیم وکالت بلاعزل فروش ملک یا خودرو که قبلا توسط موکل فروخته شده، شرط «موکل ضمن عقد خارج لازم، انجام مورد وکالت را از خود سلب و ساقط نمود» را قید نمایند.
با اینکه وکالت بلاعزل در بیشتر موارد اهداف طرفین قرارداد را تامین می کند و دارای پاره ای محاسن می باشد؛ ولی در برخی موارد دارای پیامدها و مشکلات اساسی می باشد و با امضاء یک وکالت نامه رسمی بلاعزل ناخواسته افراد تمام دارایی و اموال خود را ازدست می دهند و این به خاطر عدم علم کافی و اطلاع لازم از آثار وکالت بلاعزل می باشد؛بنابراین اولا وکالت بلاعزل باید در امور جزئی داده شود نه کلی ثانیا در وکالت بلاعزل مورد وکالت توسط طرفین با دقت مطالعه و ملاحظه گردد و همان موردی باشد که طرفین، مد نظر دارند؛تقریر شده باشد.ثالثا این نوع وکالت در موارد خاص مثلا در مورد مالی که به وکیل منتقل شده باشد داده شود.
